سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، در نوشتاری اقوال وروایات مختلف درخصوص سید یمانی  ونحوه خروج وی را منتشر می کند.

* «سيد يماني» از فرزندان «زيد بن علي بن الحسين»، برادر امام محمد باقر (ع) است. طبق برخي ديگر از روايات، از نسل امام حسن مجتبي  است.(۱)

* روايتي نام وي را "حسن" و يا "حسين" ياد مي کند.(٢)

* يماني از شيعيان اميرالمومنين (ع)   است.(۳)

* نکته ديگر درباره يماني اين که ممکن است "يماني" متعدد باشد و يماني وعده داده شده و مورد نظر دومين يماني باشد و يماني اول مقدمه ساز قيام او باشد.(۴)

* اوبه صورت فردي قيام نمي‌کند بلکه قيام جمعي داشته و داراي لشگر مسلحي است.

* يماني با سفياني مي جنگد.(۵)

* همزمان با شورش "سفياني" در شام، «سيد يماني» هم در يمن قيام کرده و مردم را به حق و حقيقت دعوت خواهد کرد.( در ماه رجب يعني چند ماه قبل از ظهور حضرت مهدي (ع)  امام باقر (ع)   در ضمن يک حديث طولاني مي فرمايد: «خروج سفياني و يماني و خراساني در يک سال و يک ماه و يک روز واقع خواهد شد، با نظام و ترتيبي همچون نظام يک رشته که به بند کشيده شده، هر يک از پي ديگري...(۶) در خصوص موقعيت جغرافيايي قيام يماني، به شهرهايي هم‌چون: صنعا، عدن، کنده و منطقة ابين اشاره رفته است؛ البته روايات صنعا مستفيض بوده، از طريق شيعه و سنّي نقل شده است.(۷) گفته مي‌شود شايد منظور از نام‌هاي مختلف براي نقطة آغازين قيام، همانا تحديد پايتخت قيام باشد چنان‌که از ايران نيز با نام‌هايي همچون خراسان، قم، طالقان و… ياد شده است، امّا بيشتر اين روايات بر خراسان و قم متمرکز است.

* در خصوص پرچم نهضت يماني، از امام صادق  (ع) نقل شده است: «يماني از يمن با پرچم‌هاي سفيد خروج مي‌کند».(۸)

* در برخي روايات از يماني به عنوان اسب مسابقه دهنده نام برده شده است، از جمله: امام صادق(ع) فرمود: يماني و سفياني همانند دو اسب مسابقه هستند. (۹) شايد تشبيه سفياني و يماني به دو اسب مسابقه از دو جهت باشد، يا اين که هر دو همزمان خروج مي کنند، يا از آن روي که، هر دو درباره تصرف کوفه با يکديگر به مسابقه مي پردازند. (۱۰)

* آنچه در مجموع از روايات استفاده مي شود،اين است که يمني در پي نبرد سفياني با وي وارد عراق مي شود. نيروهاي يمني و ايراني (که به رهبري خراساني و فرماندهي شعيب بن صالح عمل مي کنند) براي رويارويي با سفياني وارد عمل مي شوند. از روايات چنين بر مي آيد که نقش نيروهاي يمن در نبرد سفياني نقش پشتيباني از نيروهاي ايراني است، زيرا از لحن اخبار استفاده مي شود که طرف در گير با سفياني، مردم مشرق زمين؛ يعني ياران خراساني و شعيب بن صالح هستند. (۱۱)

* در رواياتي آمده که خروج يماني از روشن‌ترين علائم ظهور است. بين خروج وي و ظهور حضرت بيش از چهارده ماه فاصله نخواهد بود. (۱٢)

* قيام او در کنار صيحه آسماني، خروج سفياني، فرو رفتن زمين در بيابان بيداء (محلى است در اطراف مدينه) (۱۳) زمين بيداء (يک فرسخى شهر مدينه) (۱۴) ، و کشته شدن نفس زکيه (از نوادگان امام حسن مجتبي  (ع)  يکي از پنج علامت حتمي ظهور به شمار مي آيد. (۱۵)

* حتي برخي از روايات، انقلاب اسلامي يمن را در زمان ظهور، هدايت بخش ترين درخشش ها به طور مطلق به حساب مي آورد.(۱۶) و نيز امر شده به سپاه يماني ملحق شويم و از او باز نمانيم .

* گويا يمني ها پس از ياري رساندن به ايراني ها در عراق به يمن برمي گردند. (۱۷)

* يماني، چند ماه پس از قيام و نهضت خود در يمن، سرانجام به سرزمين حجاز مي‌رود و پس از آشکار شدن امام مهدي (ع)   در ميان گروه اندک ياران خويش در مدينه، در کنار آن بزرگوار قرار مي‌گيرد.

* اظهار نظر در اينکه مصداق سيد خراساني (حسني)، و سيد يماني چه کساني هستند، بسيار مشکل است، چون بيش از آمدن آنان، نمي‌دانيم آينده چه خواهد شد. بنا بر اين تعيين مصداق پيش از ظهور آنان صحيح نيست و گاهي آثار منفي در جامعه ايجاد مي‌کند، چون اگر بعد از مدت‌ها، معلوم شد که آنان سيد خراساني و سيد يماني نيستند، در دل گروهي از مردم نسبت به ساير باورهاي مربوط به امام زمان(ع) ، ممکن است ترديد ايجاد شود.

منابع و مراجع:

(۱) قزويني، محمد کاظم، الامام المهدي(ع)   ، بيروت، بي‌نا، ۱۹۹۵ م، ص ۲۲۷.

(٢) کوراني علي؛ عصر ظهور(ترجمه مهدي حقي)، نسخه اينترنتي، ص ۱۴۹.

(۳) مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ط - بيروت)، ۱۱۱جلد، دار إحياء التراث العربي - بيروت، چاپ: دوم، ۱۴۰۳ ق، ج‏۵٢، ص٢۷۵ : وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ‏ لَمَّا خَرَجَ طَالِبُ الْحَقِّ قِيلَ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع تَرْجُو أَنْ يَکُونَ هَذَا الْيَمَانِيَّ فَقَالَ لَا الْيَمَانِيُّ يَتَوَالَى عَلِيّاً وَ هَذَا يَبْرَأُ مِنْهُ.

(۴) کوراني علي؛ عصر ظهور(ترجمه مهدي حقي) ص ۱۴۹ به بعد. عَنْهُ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُکَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ‏ يَخْرُجُ‏ قَبْلَ‏ السُّفْيَانِيِ‏ مِصْرِيٌ‏ وَ يَمَانِيٌ‏. (طوسى، محمد بن الحسن، الغيبة (للطوسي)/ کتاب الغيبة للحجة، ۱جلد، دار المعارف الإسلامية - ايران ؛ قم، چاپ: اول، ۱۴۱۱ق، النص، ص۴۴۷؛ شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ۵جلد، اعلمى - بيروت، چاپ: اول، ۱۴٢۵ ق، ج‏۵، ص۳۵۶ بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏۵٢، ص: ٢۱۰).

(۵) يزدى حايرى، على، إلزام الناصب في إثبات الحجة الغائب عجّل الله تعالى فرجه الشريف، ٢جلد، مؤسسة الأعلمى - بيروت، چاپ: اول، ۱۴٢٢ ق، ج‏٢، ص۱۶۰.

(۶) ابن أبي زينب، محمد بن ابراهيم، الغيبة( للنعماني)، ۱جلد، نشر صدوق - تهران، چاپ: اول، ۱۳۹۷ق، النص، ص: ٢۷۷، باب ۱۴ ما جاء في العلامات التي تکون قبل قيام القائم ع و يدل على أن ظهوره يکون بعدها کما قالت الأئمة ع‏، ح ۶۰؛ ابن أبي زينب، محمد بن ابراهيم الغيبة( للنعماني) / ترجمه غفارى‏‏ مترجم: غفارى، محمد جواد ۱ جلد فارسى‏ناشر: نشر صدوق‏- تهران‏ چاپ دوم‏ ۱۴۱۸ ق / ۱۳۷۶ ش‏، ص۳۸۸

(۷) رايات الهدي و الضّلال في عصر الظّهور، ص۱۰۱.

(۸) مختصر اثبات الرجعـة، قال عليه السلام: أول من يخرج منهم رجل يقال له: أصهب بن قيس، يخرج من بلاد الجزيرة له نکاية شديدة في الناس وجور عظيم ثم يخرج الجرهمي من بلاد الشام، ويخرج القحطاني من بلاد اليمن، ولکل واحد من هؤلاء شوکة عظيمة في ولايتهم، ويغلب على أهلها الظلم والفتنة منهم، فبينا هم کذلک يخرج عليهم السمرقندي من خراسان مع الرايات السود، والسفياني من الوادي اليابس من أودية الشام، وهو من ولد عتبة بن أبي سفيان، وهذا الملعون يظهر الزهد قبل خروجه ويتقشف، ويتقنع بخبز الشعير والملح الجريش، ويبذل الاموال فيجلب بذلک قلوب الجهال والرذال، ثم يدعي الخلافة فيبايعونه، ويتبعهم العلماء الذين يکتمون الحق ويظهرون الباطل فيقولون: إنه خير أهل الارض، وقد يکون خروجه وخروج اليماني من اليمن مع الرايات البيض في يوم واحد وشهر واحد وسنة واحدة، فأول من يقاتل السفياني القحطاني فينهزم ويرجع إلى اليمن ويقتله اليماني، ثم يفر الاصهب والجرهمي بعد محاربات کثيرة من السفياني فيتبعهما ويقهرهما، ويقهر کل من ينازعه ويحاربه إلا اليماني. http://www.m-mahdi.net/book/۰۹۷/۰۰٢.htm.

(۹) الغيبة( للنعماني)، النص، ص: ۳۰۵، ص ۳۰۵، باب ۱۸ ما جاء في ذکر السفياني و أن أمره من المحتوم و أنه قبل قيام القائم ع، ح ۱۵؛ الغيببة (للنعماني )/ ترجمه غفارى، ص: ۴٢۳؛ طوسى محمد بن الحسن، الأمالي، ۱جلد، دار الثقافة - قم، چاپ: اول، ۱۴۱۴ق، النص، ص۶۶۱‏.

(۱۰) ابن أبي زينب محمد بن ابراهيم، الغيبة( للنعماني) / ترجمه فهرى، ۱جلد، دار الکتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، ۱۳۶٢ ش، متن، ص۳۵۹.

(۱۱) کوراني علي ،عصر ظهور،ص۱۵٢.

(۱٢) تونه اي مجتبي، موعودنامه فرهنگ الفبايي مهدويت، نشر چاف قم ۱۳۸۷

(۱۳) ابن بابويه، محمد بن على، الخصال / ترجمه جعفرى، ٢جلد، نسيم کوثر - قم، چاپ: اول، ۱۳۸٢ش، ج‏۱، ص۴۳۹.

(۱۴) ابن بابويه، محمد بن على، الخصال / ترجمه کمره‏اى، ٢جلد، کتابچى - تهران، چاپ: اول، ۱۳۷۷ش، ج‏۱، ص٢۷۱.

(۱۵) صافي گلپايگاني، منتخب الاثر، ص ۴۵۴، مکتبه الصدر ؛الغيبة( للنعماني)، باب ۱۴، ص٢۵٢، ح ۹ ؛ بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ط - بيروت)، ج‏۵٢، ص٢۰۴؛ ابن بابويه، محمد بن على، کمال الدين و تمام النعمة، ٢جلد، اسلاميه - تهران، چاپ: دوم، ۱۳۹۵ق، ج‏٢، ص۶۵۰؛ کلينى، محمد بن يعقوب، الروضة من الکافي / ترجمه رسولى محلاتى، ٢جلد، انتشارات علميه اسلاميه - تهران، چاپ: اول، ۱۳۶۴ ش، ج‏٢، ص۱۴۱؛ ابن بابويه، محمد بن على، کمال الدين / ترجمه پهلوان، ٢جلد، دار الحديث - ايران ؛ قم، چاپ: اول، ۱۳۸۰ ش، ج‏۱ ؛ ص۶۰۳).

(۱۶) الغيبة (للطوسي)/ کتاب الغيبة للحجة، النص، ص۴۴۶؛ مفيد، محمد بن محمد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، ٢جلد، کنگره شيخ مفيد - قم، چاپ: اول، ۱۴۱۳ ق، ج‏٢ ؛ ص۳۷۵؛ طبرسى، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى (ط - الحديثة)، ٢جلد، آل البيت - قم، چاپ: اول، ۱۴۱۷ ق، ج‏٢، ص٢۸۴؛ اربلى، على بن عيسى، کشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - القديمة)، ٢جلد، بنى هاشمى - تبريز، چاپ: اول، ۱۳۸۱ق، ج‏٢، ص۴۶۰؛ بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏۵٢، ص: ٢۱۰؛ مفيد، محمد بن محمد، الإرشاد للمفيد / ترجمه رسولى محلاتى، ٢جلد، اسلاميه - تهران، چاپ: دوم، بى تا، ج‏٢ ؛ ص۳۵۰، ح ۱۴، باب ۴۰.

(۱۷)موعودنامه؛ همان.

------------------------------

تهيه و تنظيم:اداره پاسخ به شبهات مجمع جهاني اهل بيت